Varikosel, testisin toplardamarlarında varis şeklinde genişleme olmasıdır. Bu genişlemiş damarlar ilerlemiş olgularda testisleri barındıran torba (skrotum) cildinin altından mor renkli varis paketleri olarak görülebilir ve elle farkedilebilir hale gelebilir. Erkeklerin %15-20' sinde bulunur, çocuk sahibi olamama sorunu yaşayan erkeklerin ise %40'ında vardır. Genellikle solda bulunur. Bunun nedeni, sol testisin toplardamar yapısının anatomik özelliğinin farklı olmasındandır. Varikosel testis çevresinde ısı artışına yol açarak testisin sperm üretme fonksiyonunu olumsuz olarak etkiler. Ayrıca leydig hücrelerinin fonksiyonlarında azalmaya neden olarak, testosteronda düşmeye sebep olabilir.
Varikoseli olan erkeklerin çoğunda hiçbir şikayet yoktur. Ayakta fazla kalınca ya da fiziksel aktiviteler sonrası artan testis ağrısı olabilir. Bu ağrı, testis ve kasıkta ağırlık asılmışçasına hissedilen künt vasıflı bir ağrıdır.
Kısırlık nedeni ile yapılan değerlendirmeler esnasında da fizik muayene ile ya da ultrasonografi ile farkedilebilir. Sperm analizi ile varikoselin testisin sperm üretme fonksiyonu üzerine olan olumsuz etkileri hakkında fikir sahibi olunabilir. İnfertilite dışında bir diğer operasyon gereği ağrıdır. Son olarak, puberte sonrası erkek çocuklarda (adölesanlarda) görülen varikosel için yapılan takip sonrası testis boyutunda gelişme geriliği görülüyorsa operasyon yararlıdır.
Cerrahi (subinguinal mikroskopik varikoselektomi)
Al-Kandari ve ark. yaptıkları açık inguinal, laparoskopik ve subinguinal mikroskopik varikoselektomi cerrahilerini karşılaştırdıkları çalışmalarında, subinguinal mikroskopik cerrahi ile sperm motilite sonuçları ve gebelik oranlarını daha iyi olduğu izlenmiştir. Ayrıca nüks oranının subinguinal mikroskopik cerrahide daha az olduğu belirtilmiştir.
Operasyon kasık bölgesine yapılan yaklaşık 3-4 cm lik bir kesiden testis toplardamarlarına ulaşılarak bölgesel ya da genel anestezi altında yapılır.Gelişmiş mikroskop ile arter ve lenfatikler ayrıldıktan sonra tüm varriköz venler bağlanıp eksize edilir. Operasyon sonrası aynı gün evinize gidebilirsiniz, ancak birkaç gün istirahat etmek gereklidir.
Varikoselektomi sonrası hidrosel görülme sıklığı, mikroskopik varikoselektomi ile daha az görüldüğü çalışmalarda gösterilmiştir.