Kısırlık Tedavisi

MESA/TESA

MESA, epididimin içindeki spermlerin mikroskobik bir iğne ile alınmasını içerir. Bu yöntem, idrarda sperm bulunmayan erkek adayler için kullanılır.

TESA, testis içindeki spermlerin mikroskobik bir iğne ile alınmasını içerir. Bu yöntem, idrarda veya epididimde sperm bulunmayan erkek adayler için kullanılır.

Her iki yöntem de, alınan spermlerin laboratuvar ortamında işlenerek, daha sonra ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) adı verilen tekli sperm hücrelerinin enjekte edilmesi yöntemi ile kullanılır.

Mikro TESE

Mikro TESE (Microsurgical Testicular Sperm Extraction) infertil erkek hastalerde sperm bulunamaması veya az bulunması durumunda kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntem, testis içindeki spermlerin mikroskopik bir iğne ile alınmasını içerir.

Mikro TESE, testis içinde sperm bulunmasını amaçlar. Bu yöntem, idrarda veya epididimde sperm bulunmayan erkek hastaler için kullanılır. Bu yöntem, testislerin mikroskop altında incelenmesi ve sperm bulunan bölgelerin tespiti ile gerçekleştirilir. Bu yöntemle elde edilen spermler ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) adı verilen tekli sperm hücrelerinin enjekte edilmesi yöntemi ile kullanılır.

Varikosel

Varikosel Nedir?

Eşlerini gebe bırakamayan erkek adaylerde en sık rastlanan anormalliklerin başında varikosel gelir. Testislerden kirli kanı taşıyan damar sistemindeki genişlemelere, Pampiniform pleksus yani varikosel adı verilir. Varikosel ile kısırlık arasındaki ilişkiyi birçok değişik açıdan incelemekte yarar var.

Varikosel gözle görülebilir, elle hissedilebilir veya Doppler ultrason incelemesi ile saptanabilir. Doppler ultrason ile saptandığında subklinik varikosel adı verilir. Mağdur olan erkek adaylerde kısırlık dışında en belirgin yakınma kronik kasık ağrısı ve baskı hissidir. Bugün için sadece gözle görülen veya elle hissedilen varikoselin önemli olduğu kabul edilir.

Varikosel görülme sıklığı

Daha önce eşini gebe bırakmış olan erkek adaylerin %20’sinde varikosel bulunur. Kadının normal olduğu kısır çiftlerde ise görülme oranı %35 – 40 civarındadır. ABD’de askere alınan genç erkek adaylerin %20’sinde klinik varikosel görülür. Bu erkek adaylerin daha sonraki uzun dönem takiplerinde varikoseli olan ve olmayanların eşlerini gebe bırakabilme oranlarında farklılık saptandı. Varikoselin nasıl kısırlık yaptığına dair herkes tarafından kabul gören bir teori yok. Mağdur olan erkek adaylerin menilerinde stres paterni adı verilen sperm morfolojisi ve hareket bozukluğu görüldüğü söylense de, benzer bozuklukların mağdur olmayan erkek adaylerde de görülmesi bu bulgunun önemine gölge düşürdü.

Varikoseli olan erkek hastalerde sperm sayısı hareketliliği ve yapısal özelliklerle olmayan erkek hastalerdeki oran karşılaştırıldığında, aradaki fark çalışmaların tamamında görülemedi.

Tedavi yöntemi nedir?

Varikoselin bugün için uygulamasi cerrahidir. Mikrocerrahi ile spermatik ven ligasyonu adı verilen bir operasyonla genişleme gösteren damarlar bağlanır. Bu operasyon endoskopik olarak yapılabileceği gibi radyolojik embolizasyon (radyolojik kontrol altında genişleyen damarı tıkayan bir madde enjekte edilmesi) teknikleri de kullanılabilir. Tekniklerin birbirleriyle karşılaştırmalı çalışmaları olmadığından hangisinin daha üstün olduğu konusunda kesin bir görüş birliği yok.

Tedavi ne kadar yararlı?

Genel olarak ürologlar arasında kabul gören görüş subklinik varikosellerin (Doppler ultrason ile saptanan vakalar) tamirinin herhangi bir faydası olmadığı şeklinde. Klinik yani elle hissedilen veya gözle görülen varikosellerin özellikle kronik kasık ağrısı veya baskı hissiyle beraber olanlarının ve genç yaşlarda görülen varikosellerin uygulama edilmeleri konusunda görüş birliği mevcut.

Semen parametreleri bozuk (sperm değerlerinde anormallik olan) kısır erkek hastalerde yaklaşım ürologlar tarafından yaygın olarak yapılır. Buna karşın androloglar ve jinekologlar bu tarz varikosellerin yaklaşımsinin yararlı olup olmadığı konusuna daha şüpheci yaklaşır.

Yapılan kontrollü çalışmaların topluca irdelenmesinde, varikosel tamiri yapılan ve yapılmayan erkek bireylerin eşlerini gebe bırakabilme şanslarında herhangi bir değişiklik olmadığı gözlendi. Özellikle azospermi (meni örneğinde hiç sperm bulunmaması) veya şiddetli oligospermi (sperm sayısı 0 olan veya ml’de 1 milyonun altında olan erkek bireyler) olgularında varikosel tamirinin anlamı yok. Sperm sayısı 5 milyonun üzerinde olan, kadın adayın genç olduğu ve kısırlık süresinin kısa olduğu olgularda ise uygulama düşünülebilir.

Ameliyat sonrası tekrarlayan varikosellerde, ikinci bir operasyon hastanın yakınmaları olmadıkça yapılmaz. Sonuç olarak bugün varikosel, özellikle kısır çiftlerde çok fazla ve çoğu zaman gereksiz teşhis edilen ve gereksiz yere tamir edilen bir olgu. Varikosel ile kısırlık ilişkisinin tam netleşmemesi ve uygulamanin fayda göstermemesi nedeniyle, varikoseller bugün için kısırlık araştırmasında rastlanılan tesadüfi bulgular olarak değerlendirilir.

Azospermi

Azospermi, erkek bireylerde sperm sayısının normal düzeylerin altında olması durumudur. Bu durumda, spermin üretiminde bir sorun olduğu düşünülür. Azospermi, genellikle idrarda sperm bulunmaz.

Azospermi uygulamasi, nedenine bağlı olarak değişebilir. Nedenler arasında;

• Hormonal dengesizlikler
• Tüberküloz veya diğer kronik hastalıklar
• Kimyasal maddeler, radyasyon veya zararlı işyeri koşulları
• Sigara, alkol veya uyuşturucu kullanımı
• Aşırı sıcaklık (örneğin, sıcak banyo veya sauna)
• Obezite
• Varikosel

gibi faktörler bulunmaktadır.

Tedavi seçeneği azosperminin nedenine bağlı olarak değişebilir. Ancak genellikle,

• Hormonal dengesizlikler, ilaçlar veya hormon yaklaşımsi ile düzeltilir.
• Enfeksiyonlar veya inflamasyonlar, antibiyotik veya diğer ilaçlar ile uygulama edilir.
• Sigara, alkol veya uyuşturucu kullanımını bırakma ile düzelir.
• Obezite, sağlıklı bir diyet ve egzersiz ile uygulama edilir.
• Varikosel, cerrahi yöntem ile yaklaşım edilir.

Azospermi süreçsinde önemli olan, nedenin tespit edilip, o nedenlere yönelik süreç seçeneği uygulanmasıdır. Bu nedenlerden dolayı, azospermi olan erkek adayler için öncelikle bir uzmana danışmak önemlidir.

Sperm morfolojisi

Sperm morfolojisi, sperm hücrelerinin şekil ve yapılarının incelenmesidir. Sperm morfolojisi, spermlerin normal olup olmadığını veya infertilite nedenlerinden birini oluşturup oluşturmadığını tespit etmek için kullanılır.

Sperm morfolojisi, laboratuvar ortamında yapılır. Sperm hücreleri mikroskop altında incelenir ve normal sperm hücrelerinin yüzde oranı belirlenir. Sperm hücrelerinin normal şekil ve yapısı, baş, boyun, vücut ve kuyruk olmak üzere dört bölümden oluşur. Sperm hücrelerinin başı, hücrenin içindeki genetik materyali taşır. Boyun, sperm hücresinin hücre zarını oluşturur. Vücut, hücrenin enerji deposudur. Kuyruk, sperm hücresinin hareket etmesini sağlar.

Normal sperm hücrelerinin yüzde oranı, genellikle %4'ten fazla olması beklenir. Bu oran düşükse, sperm morfolojisi bozuk olarak kabul edilir ve infertilite nedeni olarak değerlendirilir.

Sperm hareketliliği

Sperm hareketliliği, sperm hücrelerinin hareketli olup olmadıklarının değerlendirilmesidir. Sperm hareketliliği, laboratuvar ortamında yapılır ve sperm hücrelerinin hareketli olma oranı belirlenir. Sperm hareketliliği, spermlerin rahim içine ulaşmalarını kolaylaştıran bir faktördür.

Sağlıklı bir erkek hastate, sperm hareketliliği genellikle %32 ila %40 arasındadır. Bu oran düşükse, sperm hareketliliği bozuk olarak kabul edilir ve infertilite nedeni olarak değerlendirilir.

Sperm hareketliliği, birçok faktör tarafından etkilenebilir. Bu nedenler arasında;

• Hormonal dengesizlikler
• Sigara, alkol veya uyuşturucu kullanımı
• Aşırı sıcaklık (örneğin, sıcak banyo veya sauna)
• Stres
• Obezite
• Kimyasal maddeler, radyasyon veya zararlı işyeri koşulları

gibi faktörler bulunmaktadır.

Kimyasal maddeler, radyasyon veya zararlı işyeri koşulları gibi faktörler bulunmaktadır.

• Sperm hareketliliği artırmak amacıyla,
• Sigara, alkol veya uyuşturucu kullanımını bırakma
• Obezite, sağlıklı bir diyet ve egzersiz ile uygulama edilir.
• Stres, meditasyon, yoga gibi yollarla azaltılır.
• Kimyasal maddeler, radyasyon veya zararlı işyeri koşullarından kaçınma
• Sıcaklık düşürme veya kontrol etme gibi önlemler alınabilir.

Sperm hareketliliği düşükse veya diğer infertilite yaklaşım seçenekleri etkisiz ise, sperm nakli yaklaşım seçeneği de mevcut. Bu nedenlerden dolayı, sperm hareketliliği düşük olan erkek bireyler için öncelikle bir uzmana danışmak önemlidir.

Kadınlarda kısırlığa neden olan faktörler nelerdir?

Yumurta rezervlerindeki problemler

Kadınların yumurta rezervleri azalırken kısırlık riski artar. Bunun nedenleri arasında erken menopoz, genetik faktörler, endokrin bozukluklar ve çeşitli sağlık sorunları bulunabilir. Ayrıca, yumurtalıkların radyasyon veya kemoterapi gibi yaklaşımlerle zarar görmesi, yumurtalıkların çalışmamasına neden olabilir. Ayrıca, sigara, alkol ve aşırı kilo gibi yaşam tarzı faktörleri de yumurta rezervlerini azaltabilir.

Kadın kanserleri

Kadın kısırlığı ve kadın aday kanserleri arasındaki ilişki genellikle daha çok kadın aday üreme sistemiyle ilgili olarak düşünülür. Örneğin, rahim kanseri ve over kanseri, kadın adayların yumurtalıkları ile ilgili olarak ortaya çıkabildiği için, bu tür kanserlerin kadın aday kısırlığına neden olabileceği düşünülür. Ayrıca, rahim kanserinin uygulamasinde radyasyon ve kemoterapi gibi yöntemler kullanılır, bu yöntemler yumurtalıkların çalışmasını etkileyebilir ve kadın aday kısırlığına neden olabilir.

Ayrıca, kadın hastaların üreme sistemiyle ilgili olarak ortaya çıkan kanserlerin bazıları, hormonların rol oynadığı endokrin bozukluklarla ilişkili olabilir. Örneğin, endometrial kanser, yüksek estrogen seviyelerinin neden olduğu endometrium hiperplazisi ile ilişkili olabilir. Bu nedenle, kadın hasta kanserleri ile kadın hasta kısırlığı arasında bir ilişki olabilir.

Ancak, bu ilişki genellikle belirli bir durumda ortaya çıkar ve her kadın aday için geçerli değildir. Bu nedenle, kadın aday kısırlığının veya kadın aday kanserlerinin ortaya çıkması durumunda, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmalısınız.

PKOS

PKOS (Polikistik Over Sendromu) kadın hastalarda yaygın olarak görülen bir endokrin bozukluktur. PKOS, yumurtalıklarda polikistik oluşumların oluşmasına neden olur. Bu polikistik oluşumlar, yumurtalıklarda yumurtaların büyümesini ve gelişmesini engelleyebilir ve bu da yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, PKOS kadın hasta kısırlığına neden olabilir.

PCOS'un diğer belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Sık adet gecikmeleri
• Aşırı kilo veya obezite
• Ciltte ve saçlarda artmış yağlanma
• Yüksek insülin seviyeleri

Yüksek androjen hormon seviyeleri

PKOS, yaklaşım edilebilir bir durumdur. Tedavi, kilo vermek, sağlıklı bir diyet ve egzersiz programı ile birlikte metformin veya diğer ilaçlar ile yapılabilir. Ayrıca, yumurtalıkların çalışmasını teşvik etmek için kullanılan ilaçlar da kullanılabilir. PKOS yaklaşımsi kadın birey kısırlığının önlenmesine veya yaklaşımsine yönelik olabilir.

Tüplerin hasarlı ya da tıkalı olması

Tüplerin tıkanması veya hasar görmesi, yumurtalıklardan geçen yumurta ile sperm arasında birleşmeyi engelleyebilir ve bu da kadın birey kısırlığına neden olabilir. Tüplerin tıkanması, tüp bebek gibi uygulamaleri gerektirebilir. Tüplerin tıkanmasının nedenleri arasında enfeksiyonlar, ameliyat sonrası adezyonlar, endometriozis veya tüp geçişi zorlaştıran kistler bulunabilir.

Hasarlı tüpler de kadın birey kısırlığına neden olabilir. Tüplerin hasar görmesi, tüp bebek uygulamaleri ile çözülemeyebilir ve tüplerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Tüplerin hasar görmesi, örneğin tüp rüptürü, doğumda oluşan hasar veya inflamasyonlar, infeksiyonlar, endometriozis, gibi nedenlerle olabilir.

Kadın kısırlığının nedeni tüplerin hasarlı ya da tıkalı olması ise, tüp bebek uygulamasi veya cerrahi müdahale gibi uygulamaler düşünülebilir. Ancak, her durum kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir.

Rahim ağzı problemleri

Rahim ağzı problemleri, yumurtanın rahim içine geçişini engelleyebilir ve bu da kadın aday kısırlığına neden olabilir. Rahim ağzı problemleri, rahim ağzının açık olmaması, dar olması veya rahim ağzının doğuştan yanlış yerleşimli olması gibi durumlar olabilir.

Rahim ağzının açık olmaması, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının cerrahi olarak açılması gerektirebilir.

Rahim ağzının dar olması, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi zorlaştırabilir veya engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının genişletilmesi için cerrahi müdahale gerektirebilir.

Doğuştan yanlış yerleşimli rahim ağzı, yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu durum, rahim ağzının cerrahi olarak düzeltilmesi gerektirebilir.

Alerjik nedenler

Alerjik nedenler, kadın birey kısırlığına neden olabilecek pek çok faktör arasında önemli bir rol oynamayabilir ancak bazı durumlarda alerjik reaksiyonların vücutta oluşan hormon dengesizliğine veya inflamasyonlara neden olması kadın birey kısırlığına yol açabilir.

Alerjik reaksiyonlar, kadın hastalarda adet düzensizliklerine, yumurtlama bozukluklarına veya infertiliteye yol açabilir. Örneğin, alerjilerin neden olduğu inflamasyon, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Ayrıca, alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, yumurtalıklarda yumurta büyümesini ve gelişmesini engelleyebilir.

Alerjilerin neden olduğu inflamasyon, rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir. Bu nedenle, alerjilerin neden olduğu inflamasyon, kadın birey kısırlığına neden olabilir.

Alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, alerjilerin neden olduğu hormon dengesizlikleri, kadın birey kısırlığına neden olabilir.

Yaş faktörü

Kadın kısırlığında yaş faktörü önemli bir rol oynar. Kadınların yaşlandıkça yumurta rezervleri azalır ve bu da yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Bu nedenle, yaş ilerledikçe kadın adayların kısırlık riski artar.

Erken menopoz, genellikle 40 yaşın altında ortaya çıkan, yumurtalıkların çalışmasının sona ermesi sonucu oluşur. Bu nedenle, erken menopozda yumurtalıklarda yumurta üretimi azalmıştır ve kısırlık riski artmıştır.

Kadınların yaşlandıkça yumurtalıklarda yumurta üretimi azaldığından, hamile kalmak için daha uzun süre gerekebilir. Ayrıca, yaşlandıkça kadın hastaların yumurta kalitesi de düşebilir, bu da embriyo (döllenmiş yumurta)nun gelişimini etkileyebilir.

Yaş faktörünün kadın birey kısırlığına etkisi, kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir. Ayrıca, yaşınız daha ilerlemişse, tüp bebek gibi yaklaşımler daha yüksek başarı oranları sağlamaktadır.

Stres

Stres, kadın hasta kısırlığına neden olabilecek pek çok faktör arasında önemli bir rol oynayabilir. Stres, vücutta hormon dengesizliklerine veya inflamasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, stres, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir veya rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir.

Stres, adet düzensizliklerine veya yumurtlama bozukluklarına yol açabilir. Örneğin, stres, yumurtalıklarda yumurta üretimini azaltabilir. Ayrıca, stres, rahim içinde yumurta ile sperm arasındaki birleşmeyi engelleyebilir.

Stres, kadın hasta kısırlığına neden oluşu genellikle çok nadir oluyor ve kişiye özel olduğu için, kişisel durumunuzla ilgili olarak bir uzmana danışmanız önerilir. Ayrıca, stres yönetimi veya meditasyon gibi yollarla stresinizi azaltmanız kısırlık yaklaşımsinde faydalı olabilir.